Facebook 18 Mayıs 2012 tarihinde merakla beklenen halka arzını gerçekleştirdi. 104 Milyar dolarlık değerlemesi ile internet sektöründe son 10 yılın en büyük halka arzı olarak tarihe geçti. Hisse başına 38 dolarlık bir değeri bulunan Facebook kısa bir yükselişin ardından ciddi bir düşüşe geçmeye başladı. Şu anda (31 Mayıs 2012) 60.27 Milyar dolarlık bir değeri bulunan Facebook’un hisse başına değeri ise 27.86 dolara düşmüş durumda. (Güncel değerler için)

Peki toplam 900 Milyondan fazla kullanıcıya ulaşmış olan Facebook’un bu denli bir değer kaybı yaşamasının arkasında neler vardı? Çok büyük yükseliş beklenen hisselerde neden büyük düşüşler meydana geldi. Bu konuyla ilgili derlediğim bazı maddeleri sizinle paylaşmak istiyorum:  

– Facebook hissedarları, halka arz öncesinde ciro tahminlerine ilişkin bilgilerin tüm hissedarlarla paylaşılmadığı gerekçesiyle hem Mark Zuckerberg’e hem de değerlemeyi gerçekleştiren bankalara dava açtı. (Deutsche Welle)

– Nasdaq CEO’su Bob Greifeld, bugüne kadar karşılaştıkları en büyük işlem hacminin Facebook olduğunu ve ilk gün işlem hacminin kapasiteleri aştığını belirtti. Facebook hatırımcıları, ilk gün teknik problemden dolayı iptal edilen milyonlarca işlemin %11’lik değer kaybının asıl nedeni olduğunu öne sürerek Nasdaq’ı mahkemeye verdi. (Haber Vitrini)

– Facebook’un aktif büyüklüğü 6 Milyar dolar olarak biliniyor. Buna rağmen değerlemesinin 104 Milyar dolar olarak belirlenmesi “balon” tartışmalarını beraberinde getiriyor. Webrazzi’nin yaptığı Apple karşılaştırmasında da bu tartışmaların çok haksız olmadığı ortaya çıkıyor. Çünkü aktif büyüklüğü 150 Milyar dolar iken şirketin değeri şu anda 533 Milyar dolar civarında. (Webrazzi)

– Facebook, ABD’nin en büyük şirketlerinin de yer aldığı 10 yıllık halka arz karşılaştırma tablosunda sonuncu sıraya düştü. Yani son 10 yılın en iyi halka arzlarından biri olan Facebook 5 gün sonra son 10 yılın en kötü halka arzı olmayı da başardı. (Bloomberg)

Tüm olanlar, Facebook’un bu denli büyük kayıplar yaşamasının nedenlerini aslında özetliyor gibi. Aşırı değerleme, halka arz sırasında yapılan oyunlar ve yaşanan problemler bu düşüşün belli başlı nedenlerini oluşturuyor.

Facebook halka arz sonrası için nasıl bir plan çizmişti kimse bilmiyor ama herkesin beklediği bazı yenilikler, satın alımlar vardı. Bu yenilikler duyurularak Facebook değerine değer katacak ve belki de hiç hak etmediği halde 104 Milyar dolarlık değerlemeyi geçecekti. Tabi bunlar tahminlerden başka bir şey değildi. Benim beklediğim yenilikler şöyleydi:

– Facebook Reklam Platformu: Facebook, tüm reklam mecralarından farklı olarak demografik hedeflemeler ve ilgi alanları ile öne çıkan bir reklam yapısına sahip. Bu reklam yapısını, Google’nin Adsense yapısına rakip olacak bir şekilde yayıncılara açarak reklamlardan elde ettiği geliri ciddi oranda artırabilirdi. Bunu ne zaman yapacağı ile ilgili bir bilgim yok fakat yakın zamanda yapması borsa değerini olumlu yönde etkileyecektir.

– Facebook Mobil Reklamları: Bildiğiniz gibi Facebook kullanıcılarının %40’ı aktif olarak mobil Facebook kullanıyor. Fakat şu anda Facebook’un herhangi bir mobil reklam modeli bulunmuyor. Mobilin büyüme hızı da düşünüldüğü zaman Facebook reklam gelirlerinde ciddi bir düşüş olması da beklenen şeylerden biri. Bu nedenle Facebook, reklam çeşitlerine hızlı olarak mobil reklamı da entegre etmeliydi.

– Mobil Uygulamalar: Facebook’un Mobil sitesi ve iOS & Android uygulaması maalesef çok kötü. Kullanılabilirlik anlamında başarılı olsa da uygulamalar kullanılamıyor, çünkü çok yavaş ve sürekli çöküyor. Tüm bunlar bilinen gerçekler olduğu için Facebook’un bir hamle yaparak başarılı bir mobil şirketi bünyesine katacağını düşünüyordum. Bu sayede mobil uygulamaları başarılı hale gelecekti hemde reklam modeline olumlu etki olacaktı.

Facebook’un halka arz sonrası Face.com’u satın almaya yönelik girişimleri, popüler tarayıcılardan Opera markalara yönelik sayfalarda yaptığı geliştirmeler ile borsaya bir hareket kazandırmak istese de pek başarılı olduğu söylenemez. Hisselerde düşüş devam ediyor.

Facebook’un değer kaybediyor olması sadece Facebook’un sıkıntısı da değil. İnternet sektörünün ortak bir sıkıntısı haline gelmeye başladı. Çünkü Facebook tabanlı onlarca şirket ister istemez değer kaybı yaşamaya başladı. Bu halka arz sonrası Facebook’dan sonra en çok etkilenen şirket Zynga oldu. Zynga, yakın zamanda Facebook’a bağımlı olmaktan vazgeçmiş farklı platformlarda da oynanabilir duruma gelmek için çalışmalara başlamıştı. Fakat Facebook’un halka arzı sonucu Zynga hisselerinin %29 değer kaybettiği görüldü.

Linkedin ise halka arz sırasında büyük başrı elde eden internet şirketlerinden biri olsa da Facebook’un halka arzı sonrası 117 dolar civarında olan hisse değeri 97 dolara kadar geriledi.

Facebook, kendiyle beraber Zynga, Linkedin dışında Yelp, Renren gibi ağların da değer kaybetmesine neden oldu. Bunun yanında bu başarısız halka arzdan etkilenmek istemeyen bazı internet şirketleri de halka arz tarihlerini erteleyecek gibi. (NTVMSNBC)

Sonuç olarak Facebook’un halka arz sürecinin, internet sektörü için çok önemli bir süreç olduğunu, yaşananlardan çıkarılması gereken bir çok ders olduğunu ve ikinci bir dot-com patlamasının yaşanmaması için artık büyük internet şirketlerinin daha dikkatli olması gerektiğini söylemek pek de yanlış olmayacaktır. Süreci takip etmeye devam edeceğim. Bakalım bu halka arz, Facebook’a ve internet sektörüne neler kazandırıp neler götürecek.