Geçen haftalarda sırasıyla Napster, ICQ ve Netscape’e değindiğim yazı dizimizin bu haftaki bölümünde; efsane olarak da tanımlayabileceğimiz ünlü dosya sıkıştırma/arşivleme yazılımı WinZip’e yer veriyorum.

 

Kullanım ve süre kısıtlamalı -shareware- ilk ticari yazılımlardan olan WinZip’in geçmişi 1990’lı yılların başına dayanmakta. WinZip Computing tarafından geliştirilen WinZip, ilk nihai sürümünü Nisan 1991’de yayınladı. O zamanlar çıkardığı ilk sürümlerde WinZip; PKZIP altyapısını -PKZIP: Phil Katz tarafından geliştirilen MS-DOS tabanlı dosya sıkıştırma aracı – kullandı.

2. sürüme kendiliğinden çözülme -self-extracting- desteği ekleyen WinZip; 3. sürümde ise sürükle-bırak -drag&drop- özelliğini ekledi. 5.6 sürümünde Unix tabanlı sıkıştırma türlerini de tanımlayan -tar, gzip- WinZip; 7. sürümde Microsoft’un CAB -cabinet- formatını da tanımladı.

İlerleyen sürümlerde gerek kullanıcı arabirimi -UI-, gerek format desteği, gerekse şifreleme anlamında birçok takvive ve ekleme yapan WinZip, dosyalarını bir diskete, bir CD’ye ya da DVD’ye sığdırmaya çalışan binlerce kullanıcının cazibesini kazandı. 2005 itibarı ile 150 milyon kez indirilen -haftalık 600 bin indirilme- WinZip; ertesi yıl Corel firması tarafından satın alındı. Bu gelişmenin ardından yayınlananan sürümler Corel WinZip adını taşır oldu.

WinZip ile beraber açıkça görülen dosya arşivleme, sıkıştırma ihtiyaçlarına çeşitli geliştirici ve firmalarca ücretsiz alternatifler getirilmeye başlandı. Bunlar genel olarak ZIP formatını tercih etseler de içlerinde kendi sıkıştırma formatlarını kullananlar da oldu. 7-Zip, IZArc, PeaZip, FileRoller, Xarchiver bunlardan sadece birkaçı.

Smart Computing’de bahsedilen ufak bir yazıdan da anlaşılacağı üzere, PKWARE; 1989’da ZIP formatını geliştirmesine rağmen bunun isim ve algoritma lisansını edinmemiştir. Bunu firmanın iki önemli hatası olarak gösteren yazı ayrıca; PKWARE’in görsel arayüzlü Windows’tan ziyade; MS-DOS ortamına ağırlık vermesini de firmanın üçüncü hatası olarak görmektedir.

Bu yazılımların belirli bir bilinirliğe ulaşmasından sonra doğal olarak WinZip’e olan ihtiyaç iyice azaldı. Üstüne üstlük; en güçlü rakibi WinRAR’ın daha kullanışlı ve tercih edilir olması ile WinZip’in pabucu dama atıldı diyebiliriz. -WinZip’in an itibarı ile Download.com’dan 200 milyon kez indirildiğini ve haftalık onbinlerce kez indirildiğini de hatırlatalım.- Aşağıdaki grafikteki Google aramaları bazında WinZip ve WinRAR kıyası, mevcut durum hakkında fikir verici olarak görülebilir:

 

Yazıma son verirken; yaklaşan Ramazan Bayramı dolaysıyla tüm Müslüman aleminin bayramını şimdiden kutlamak istiyorum!